Το κουλούρι της Θεσσαλονίκης, ένα από τα πιο διαδεδομένα κι αγαπημένα σνακ στην πόλη μας και όχι μόνο, φιλοδοξεί να κατακτήσει με τη γεύση του και την Ευρώπη. Σύμμαχος και μεγαλύτερος υποστηρικτής του είναι, εκτός από τους Ευρωπαίους που έχουν ήδη αρχίσει να το προτιμούν σε καθημερινή βάση, και το Σωματείο Αρτοποιών Θεσσαλονίκης, το οποίο έχει ξεκινήσει την προσπάθεια κατοχύρωσης του ως ελληνικού προϊόντος.
Το Θεσσαλονικιώτικο κουλούρι, αυτό που αγοράζουμε το πρωί πριν πάμε στη δουλειά, που προτιμάμε το απόγευμα για να μας κόψει την πείνα μέχρι το βράδυ ή που τρώμε το ξημέρωμα για να «βάλουμε κάτι στο στόμα μας», έχει... βλέψεις προς την Ευρώπη. «Γίνεται μια προσπάθεια να υπάρξει ευρωπαϊκή κατοχύρωση του θεσσαλονικιώτικου κουλουριού», μας λέει ο κ. Πραξιτέλης Σπυρόπουλος, πρόεδρος του Σωματείου Αρτοποιών Θεσσαλονίκης.
Και παρόλο που το «koulouri Thessalonikis» έχει ήδη καταλάβει μια θέση στο καθημερινό διαιτολόγιο πολλών Ευρωπαίων, οι οποίοι μάλιστα το χαρακτηρίζουν ως το πιο φτηνό και θρεπτικό σνακ, ο δρόμος προς την ευρωπαϊκή κατοχύρωση του μόνο εύκολος δεν είναι. «Χρειάζονται στοιχεία που έχουν να κάνουν με την ιστορία και τη λαογραφία και που συνδέονται και με τον πολιτισμό και την οικονομία της συγκεκριμένης περιοχής, για να πετύχουμε σε αυτήν την προσπάθεια που ξεκινήσαμε», επισημαίνει ο πρόεδρος του Σωματείου Αρτοποιών. Για το λόγο αυτόν το Σωματείο έχει αναθέσει σε εξειδικευμένους λαογράφους τη σχετική έρευνα στο χώρο και το χρόνο.
Όταν έγινε η αρχή
«Σκεφτήκαμε ότι έχουμε στα χέρια μας ένα προϊόν που φέρει ονομασία ελληνική και που έχει ήδη περάσει τα σύνορα της χώρας μας και κατακτά την Ευρώπη. Επομένως, ήταν αρχικά θέμα γοήτρου για μας να το κατοχυρώσουμε ως ελληνικό. Προχωρώντας είδαμε ότι είναι σημαντικό και από άλλες απόψεις», προσθέτει ο κ. Σπυρόπουλος. Η όλη προσπάθεια ξεκίνησε ένα χρόνο πριν, τον περασμένο Απρίλιο, ωστόσο η ιδέα ήταν ακόμη πιο παλιά. «Πριν από δύο χρόνια αποφασίσαμε να προωθήσουμε την ευρωπαϊκή κατοχύρωση του κουλουριού της Θεσσαλονίκης. Καθυστερήσαμε λόγω οικονομικών δυσκολιών -π.χ. έπρεπε να πληρωθούν οι ερευνητές και οι λαογράφοι, αν και κάποιοι δέχτηκαν να μας βοηθήσουν αφιλοκερδώς-, αλλά και εξαιτίας του ζητήματος που προέκυψε με το σουσάμι, το οποίο, ενώ αποτελεί βασικό συστατικό του κουλουριού, δεν είναι ελληνικό προϊόν. Άρα το κουλούρι δεν μπορεί να κατοχυρωθεί ως προϊόν ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ) .Τώρα προσπαθούμε να λύσουμε το θέμα αυτό. Είμαστε στη φάση της σύνταξης της αίτησης και της ολοκλήρωσης του φακέλου της συμμετοχής μας και οι "διαρροές" δεν είναι ό,τι καλύτερο», εξηγεί ο κ. Σπυρόπουλος. «Πάντως, παρά τις όποιες δυσκολίες, οι άνθρωποι που ασχολούνται με το θέμα πιστεύουν ότι μέχρι το Σεπτέμβρη η αίτηση θα είναι έτοιμη να αποσταλεί. Θέλουμε το κουλούρι της Θεσσαλονίκης να αξιολογηθεί», τονίζει, «αλλά δεν έχουμε έναν προωθητικό μηχανισμό, ένα ινστιτούτο το οποίο θα μπορούσε να είχε κάνει μια επιστημονική καταγραφή όλων των δεδομένων, ώστε να προωθηθεί καλύτερα η πρόταση. Είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί ένα ινστιτούτο που θα αφορά θέματα επισιτισμού».
Κουλούρι το «φεστιβαλικό»
Πρόσφατα διοργανώθηκε για δεύτερη φορά το Φεστιβάλ Κουλουριού Θεσσαλονίκης. Ο χώρος μπροστά από τη ΔΕΘ μετατράπηκε σε ένα υπαίθριο αρτοποιείο και ο κόσμος που συγκεντρώθηκε εκεί και τις τρεις μέρες του φεστιβάλ μπορούσε να παρακολουθήσει τη διαδικασία παρασκευής του θεσσαλονικιώτικου κουλουριού και φυσικά να το απολαύσει δωρεάν. «Κάποιοι μπορεί να πουν ότι το τζάμπα είναι και πιο νόστιμο. Αλλά δε νομίζω ότι είναι έτσι. Ο κόσμος έδειξε ότι ήθελε να έρθει σε επαφή με μια τέτοια εκδήλωση, να δει από κοντά πώς φτιάχνεται το κουλούρι. Κάποιοι μάλιστα έρχονταν και ξανάρχονταν και δε νομίζω ότι είναι επειδή τσιγκουνεύονταν τα λίγα λεπτά που κοστίζει. Πιστεύω ότι είχε ενδιαφέρον η όλη διαδικασία», επισημαίνει ο κ. Πραξιτέλης Σπυρόπουλος.
Στην Τσιμισκή για κουλούρι
Οι παλιοί θυμούνται ότι το κατεξοχήν κουλούρι Θεσσαλονίκης το έβρισκες στου Σπυριδάκη, στη Ροτόντα. Σήμερα, περπατώντας στην Τσιμισκή, κάθε τόσο συναντάς και έναν πλανόδιο κουλουρτζή. Κι αν κάποτε οι κουλουράδες περνούσαν τα κουλούρια σαν βραχιόλια στα χέρια τους ή τα τοποθετούσαν σε πλατιές τάβλες πάνω στα κεφάλια τους, οι σημερινοί πωλητές προτιμούν τα τεράστια καρότσια. Ο κ. Στέλιος Ράπτης έχει στήσει το υπαίθριο «μαγαζάκι» του στην Τσιμισκή, στον αριθμό 73. «Πουλάω τα κουλούρια μου στο ίδιο σημείο εδώ και μια δεκαετία», μας λέει, «και θα συνεχίσω, αν είμαι γερός, μέχρι να βγω στη σύνταξη. Μου αρέσει η δουλειά μου, από αυτήν τη θέση βλέπεις να περνάει όλη η Θεσσαλονίκη». Οι φαν του κουλουριού δε γνωρίζουν φύλο, ηλικία, επαγγελματική ή κοινωνική θέση. «Όλος ο κόσμος αγοράζει κουλούρι», αναφέρει περήφανος ο κ. Στέλιος, «και η μεγαλύτερη επιβράβευση δεν είναι τα 50 λεπτά που κοστίζει, αλλά το χαμόγελο των ανθρώπων, όταν το αγοράζουν».
Κουλούρι θα πει...
Τα βασικά συστατικά του κουλουριού είναι τα ακόλουθα: αλεύρι, νερό, μαγιά, αλάτι, λίγη ζάχαρη, λίγο λάδι, σουσάμι. Ωστόσο, σύμφωνα με τον πρόεδρο των αρτοποιών, «οι ξένοι λένε ότι έχει γίνει το αγαπημένο τους σνακ, επειδή είναι τραγανό, γευστικό και φτηνό».
Μετράμε κουλούρια
- Ερευνα που έγινε από το Σωματείο Αρτοποιών έδειξε ότι στη Θεσσαλονίκη πουλιούνται 120.000 έως 170.000 κουλούρια την ημέρα, ανάλογα και με την εποχή.
- Το παραδοσιακό κουλούρι στη Θεσσαλονίκη κοστίζει από 40 έως 60 λεπτά.
- Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν και αρκετές παραλλαγές του: με σοκολάτα, ελιές, σταφίδες κλπ.
Περιοδικο Sunday, 06/04/2008