Το κουλούρι Θεσσαλονίκης

Το κουλούρι της Θεσσαλονίκης, ένα από τα πιο διαδεδομένα κι αγαπημένα σνακ στην πόλη μας και όχι μόνο, φιλοδοξεί να κατακτήσει με τη γεύση του και την Ευρώπη. Σύμ­μαχος και μεγαλύτερος υποστηρικτής του είναι, εκτός από τους Ευρωπαίους που έ­χουν ήδη αρχίσει να το προτιμούν σε καθημερινή βάση, και το Σωματείο Αρτοποιών Θεσσαλονίκης, το οποίο έχει ξεκινήσει την προσπάθεια κατοχύρωσης του ως ελληνικού προϊόντος.

Το Θεσσαλονικιώτικο κουλούρι, αυτό που αγοράζουμε το πρωί πριν πάμε στη δουλειά, που προτιμάμε το απόγευμα για να μας κόψει την πείνα μέχρι το βράδυ ή που τρώμε το ξημέρωμα για να «βάλουμε κάτι στο στόμα μας», έχει... βλέψεις προς την Ευ­ρώπη. «Γίνεται μια προσπάθεια να υπάρξει ευρωπαϊκή κατοχύ­ρωση του θεσσαλονικιώτικου κουλουριού», μας λέει ο κ. Πρα­ξιτέλης Σπυρόπουλος, πρόεδρος του Σωματείου Αρτοποιών Θεσσαλονίκης.

Και παρόλο που το «koulouri Thessalonikis» έχει ήδη καταλά­βει μια θέση στο καθημερινό διαιτολόγιο πολλών Ευρωπαίων, οι οποίοι μάλιστα το χαρακτηρίζουν ως το πιο φτηνό και θρε­πτικό σνακ, ο δρόμος προς την ευρωπαϊκή κατοχύρωση του μόνο εύκολος δεν είναι. «Χρειάζονται στοιχεία που έχουν να κάνουν με την ιστορία και τη λαογραφία και που συνδέονται και με τον πολιτισμό και την οικονομία της συγκεκριμένης πε­ριοχής, για να πετύχουμε σε αυτήν την προσπάθεια που ξεκι­νήσαμε», επισημαίνει ο πρόεδρος του Σωματείου Αρτοποιών. Για το λόγο αυτόν το Σωματείο έχει αναθέσει σε εξειδικευμέ­νους λαογράφους τη σχετική έρευνα στο χώρο και το χρόνο.

Όταν έγινε η αρχή
«Σκεφτήκαμε ότι έχουμε στα χέρια μας ένα προϊόν που φέρει ονομασία ελληνική και που έχει ήδη περάσει τα σύνορα της χώ­ρας μας και κατακτά την Ευρώπη. Επομένως, ήταν αρχικά θέμα γοήτρου για μας να το κατοχυρώσουμε ως ελληνικό. Προχωρώ­ντας είδαμε ότι είναι σημαντικό και από άλλες απόψεις», προ­σθέτει ο κ. Σπυρόπουλος. Η όλη προσπάθεια ξεκίνησε ένα χρό­νο πριν, τον περασμένο Απρίλιο, ωστόσο η ιδέα ήταν ακόμη πιο παλιά. «Πριν από δύο χρόνια αποφασίσαμε να προωθήσουμε την ευρωπαϊκή κατοχύρωση του κουλουριού της Θεσσαλονί­κης. Καθυστερήσαμε λόγω οικονομικών δυσκολιών -π.χ. έπρε­πε να πληρωθούν οι ερευνητές και οι λαογράφοι, αν και κάποι­οι δέχτηκαν να μας βοηθήσουν αφιλοκερδώς-, αλλά και εξαι­τίας του ζητήματος που προέκυψε με το σουσάμι, το οποίο, ε­νώ αποτελεί βασικό συστατικό του κουλουριού, δεν είναι ελλη­νικό προϊόν. Άρα το κουλούρι δεν μπορεί να κατοχυρωθεί ως προϊόν ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ) .Τώρα προσπαθούμε να λύσουμε το θέμα αυτό. Είμαστε στη φάση της σύνταξης της αίτη­σης και της ολοκλήρωσης του φακέλου της συμμετοχής μας και οι "διαρροές" δεν είναι ό,τι καλύτερο», εξηγεί ο κ. Σπυρόπουλος. «Πάντως, παρά τις όποιες δυσκολίες, οι άνθρωποι που ασχολού­νται με το θέμα πιστεύουν ότι μέχρι το Σεπτέμβρη η αίτηση θα εί­ναι έτοιμη να αποσταλεί. Θέλουμε το κουλούρι της Θεσσαλονί­κης να αξιολογηθεί», τονίζει, «αλλά δεν έχουμε έναν προωθητι­κό μηχανισμό, ένα ινστιτούτο το οποίο θα μπορούσε να είχε κά­νει μια επιστημονική καταγραφή όλων των δεδομένων, ώστε να προωθηθεί καλύτερα η πρόταση. Είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί ένα ινστιτούτο που θα αφορά θέματα επισιτισμού».

Κουλούρι το «φεστιβαλικό»
Πρόσφατα διοργανώθηκε για δεύτερη φορά το Φεστιβάλ Κουλουριού Θεσσαλονίκης. Ο χώρος μπροστά από τη ΔΕΘ μετατρά­πηκε σε ένα υπαίθριο αρτοποιείο και ο κόσμος που συγκεντρώ­θηκε εκεί και τις τρεις μέρες του φεστιβάλ μπορούσε να παρα­κολουθήσει τη διαδικασία παρασκευής του θεσσαλονικιώτικου κουλουριού και φυσικά να το απολαύσει δωρεάν. «Κάποιοι μπορεί να πουν ότι το τζάμπα είναι και πιο νόστιμο. Αλ­λά δε νομίζω ότι είναι έτσι. Ο κόσμος έδειξε ότι ήθελε να έρθει σε επαφή με μια τέτοια εκδήλωση, να δει από κοντά πώς φτιάχνεται το κουλούρι. Κάποιοι μάλιστα έρχονταν και ξανάρχονταν και δε νομίζω ότι είναι επειδή τσιγκουνεύονταν τα λίγα λεπτά που κοστίζει. Πιστεύω ότι είχε ενδιαφέρον η όλη διαδικασία», ε­πισημαίνει ο κ. Πραξιτέλης Σπυρόπουλος.

Στην Τσιμισκή για κουλούρι
Οι παλιοί θυμούνται ότι το κατεξοχήν κουλούρι Θεσσαλονίκης το έβρισκες στου Σπυριδάκη, στη Ροτόντα. Σήμερα, περπατώ­ντας στην Τσιμισκή, κάθε τόσο συναντάς και έναν πλανόδιο κου­λουρτζή. Κι αν κάποτε οι κουλουράδες περνούσαν τα κουλούρια σαν βραχιόλια στα χέρια τους ή τα τοποθετούσαν σε πλατιές τά­βλες πάνω στα κεφάλια τους, οι σημερινοί πωλητές προτιμούν τα τεράστια καρότσια. Ο κ. Στέλιος Ράπτης έχει στήσει το υπαίθριο «μαγαζάκι» του στην Τσιμισκή, στον αριθμό 73. «Πουλάω τα κουλούρια μου στο ίδιο σημείο εδώ και μια δεκαετία», μας λέει, «και θα συνεχίσω, αν είμαι γερός, μέχρι να βγω στη σύνταξη. Μου αρέσει η δουλειά μου, από αυτήν τη θέση βλέπεις να περ­νάει όλη η Θεσσαλονίκη». Οι φαν του κουλουριού δε γνωρίζουν φύλο, ηλικία, επαγγελματική ή κοινωνική θέση. «Όλος ο κόσμος αγοράζει κουλούρι», αναφέρει περήφανος ο κ. Στέλιος, «και η μεγαλύτερη επιβράβευση δεν είναι τα 50 λεπτά που κοστίζει, αλλά το χαμόγελο των ανθρώπων, όταν το αγοράζουν».

Κουλούρι θα πει...
Τα βασικά συστατικά του κουλουριού είναι τα ακόλουθα: αλεύρι, νερό, μαγιά, αλάτι, λίγη ζάχαρη, λίγο λάδι, σουσάμι. Ωστόσο, σύμφω­να με τον πρόεδρο των αρτοποιών, «οι ξένοι λένε ότι έχει γίνει το αγαπημένο τους σνακ, επειδή είναι τραγανό, γευστικό και φτηνό».

Μετράμε κουλούρια
- Ερευνα που έγινε από το Σωματείο Αρτοποιών έδειξε ότι στη Θεσσαλονίκη πουλιούνται 120.000 έως 170.000 κουλούρια την ημέρα, ανάλογα και με την εποχή.
- Το παραδοσιακό κουλούρι στη Θεσσαλονίκη κοστί­ζει από 40 έως 60 λεπτά.
- Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν και αρκετές παραλλαγές του: με σοκολάτα, ελιές, σταφίδες κλπ.

Περιοδικο Sunday, 06/04/2008