Βιετνάμ - "Σούπερμάρκετ" άγριων ζώων

"Μπορούμε να φάμε οτιδήποτε έχει τέσσερα πόδια εκτός από το τραπέζι". Πρόκειται για μία δημοφιλή λαϊκή ρήση των πολιτών του Βιετνάμ. Οι κάτοικοι της μακρινής αυτής χώρας της νοτιοανατολικής Ασίας φημίζονται για τις ασυνήθιστες και εκκεντρικές γαστριμαργικές τους προτιμήσεις. Επιστήμονες και περιβαλλοντολογικές οργανώσεις, όμως, καταγγέλλουν ότι η βιετναμέζικη κουζίνα οδηγεί σε εξαφάνιση πολλά είδη ζώων που περιλαμβάνονται στα πιάτα της. Ανηλεές παράνομο κυνήγι και εμπόριο πιθήκων, τίγρεων και πυθώνων οδηγεί τους τελευταίους αριθμούς σπάνιων ζώων σε... φούρνους και κατσαρόλες.

Το Βιετνάμ είναι χώρα πλούσια σε βιοποικιλία. Είναι, επίσης, χώρα με έλλειψη πολιτικής βούλησης, πόρων και μέσων για την κατα­πολέμηση του trafficking άγριας ζωής που συντελείται στα εδάφη της. Από εκεί τροφο­δοτούνται καθημερινά μέσω καλά οργανω­μένων δικτύων διεθνείς και ντόπιες αγορές με εκατοντάδες ζωντανά και νεκρά ζώα. "Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για το οικοσύστημα του Βιετνάμ είναι η παγκόσμια τάση για νέες, εξεζητημένες γεύσεις στο φαγητό. Εστιατό­ρια σε ολόκληρο τον κόσμο προσπαθούν να εντυπωσιάσουν τους πελάτες τους προσφέ­ροντας πιάτα, όπως φιλέτο τίγρης και σουφλέ κόμπρας. Άλλοι κίνδυνοι, όπως η κατα­στροφή και η καταπάτηση του φυσικού περιβάλλοντος των ζώων, είναι σαφώς μι­κρότερης σημασίας", πιστεύει ο Eric Coull, αντιπρόσωπος της WWF στην περιοχή.

Πρόσφατα, η κυβέρνηση του Βιετνάμ, εν­δίδοντας στις διεθνείς αντιδράσεις, έδειξε σημάδια βούλησης για την καταπολέμηση του -αν μη τι άλλο- απαράδεκτου φαινομέ­νου, θεσπίζοντας νέους νόμους και εγκαι­νιάζοντας συνεργασίες με διεθνείς οργα­νώσεις προστασίας της άγριας ζωής. Μέχρι στιγμής όμως δεν έχουν σημειωθεί σημα­ντικά βήματα προόδου. Οι λαθροκυνηγοί χρησιμοποιούν όλα τα "όπλα" που έχουν στη διάθεση τους προ­κειμένου να δρουν ανενόχλητοι: εκφοβι­σμούς, χρηματισμούς και... άφθονη φα­ντασία. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιτήδειοι μετέφεραν τα δύστυχα ζώα μέσα σε νεκρο­φόρες, ενώ κάποιοι επέλεξαν τη λύση του ασθενοφόρου! Κάθε χρόνο διακινούνται στο Βιετνάμ περίπου 3.300 τόνοι ζωντανών και νεκρών ζώων. Σύμφωνα με έρευνα του Γε­ωργικού Πανεπιστημίου του Ανόι, οι αρχές καταφέρνουν να εξιχνιάσουν μόλις το 3% της παράνομης δραστηριότητας. Οι λαθροκυνηγοί δείχνουν ιδιαίτερη προτί­μηση σε σαύρες, κόμπρες, πύθωνες, τί­γρεις, αρκούδες και σπάνια είδη πιθήκων. Η τύχη των δύσμοιρων ζώων ποικίλει. Άλλα καταλήγουν σε ζωολογικούς κήπους, άλλα γίνονται κατοικίδια, ορισμένα βαλσαμώ­νονται και πωλούνται ως σουβενίρ, ενώ πολ­λά θανατώνονται με σκοπό την παραγωγή αυτοσχέδιων γιατρικών. Σε ποσοστό 75 % το παράνομο σαφάρι γίνεται προκειμένου να εφοδιαστούν τα εστιατόρια φρέσκο κρέας άγριων ζώων. Τα δημοφιλέστερα πιάτα εί­ναι αυτά που περιλαμβάνουν αγριόχοιρους, σκαντζόχοιρους, φίδια και χελώνες. Αξίζει να σημειωθεί ότι το αίμα των φιδιών και η χολή των αρκούδων αναμειγνύονται με κρα­σί, δημιουργώντας ένα αμφιβόλου αποτε­λέσματος ποτό-γιατρικό.

"Αν δει κανείς πόσα εστιατόρια στο Βιετνάμ σερβίρουν κρέας άγριων ζώων, θα διαπι­στώσει πόσο δύσκολη υπόθεση έχει γίνει η διατήρηση του οικοσυστήματος της περιο­χής", πιστεύει ο TranQuang, επικεφαλής του Προγράμματος Προστασίας Μικρών Σαρκοφάγων Ζώων στο εθνικό πάρκο Cue Phuong. Ανησυχητικά μεγάλη είναι τα τε­λευταία χρόνια η μείωση του αριθμού των πιθήκων με μαύρο λοφίο. Υπολογίζεται ότι στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας -στο Βιετνάμ και στο κινέζικο νησί Hainan- ζουν μόλις 40 πίθηκοι αυτού του είδους που απει­λούνται με εξαφάνιση.

Σούπα με πτερύγιο καρχαρία

Συνταγή για έξι μερίδες: Λίγος ζωμός κο­τόπουλου, μερικά μανιτάρια, στήθος κο­τόπουλου, φρέσκα κρεμμυδάκια, λίγο ποτό sherry και μισό κιλό πτερύγιο καρχαρία. Αυτά είναι τα συστατικά για την παρασκευή της σούπας με πτερύγιο καρχαρία. Ένα δη­μοφιλέστατο πιάτο τόσο στο Βιετνάμ όσο και στις υπόλοιπες χώρες της νοτιοανατο­λικής Ασίας, αλλά και σε χιλιάδες έθνικ εστιατόρια σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η αυξημέ­νη ζήτηση για πτερύγια καρχαρία έχει ως αποτέλεσμα τη θανάτωση 38 εκατομμυρίων ετησίως. Οι οικολογικές οργανώσεις ωστό­σο καταγγέλλουν πως η υπεραλιεία είναι πολύ μεγαλύτερη (100 εκ.) και ωθεί με μα­θηματική ακρίβεια το είδος στην εξαφάνι­ση. Τα επιχειρήματα τους βασίζονται στο γεγονός ότι δεν δηλώνουν όλα τα αλιευτικά σκάφη την ψαριά τους κατά την επιστροφή τους στο λιμάνι.

"Η σούπα με πτερύγιο καρχαρία, παρότι έχει μικρή διατροφική αξία και δεν είναι ιδι­αιτέρως εύγευστη, είναι ακριβό πιάτο. Πα­ρόλα αυτά, η νεοσύστατη μεσαία τάξη της Κίνας αρέσκεται να την παραγγέλνει στα εστιατόρια μόνο και μόνο για να επιδεικνύει ότι έχει οικονομική επιφάνεια", πιστεύει ο Peter Knights, διευθυντής της οικολογι­κής οργάνωσης WildAid.

Επιτέλους, δράση

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της οικολο­γικής οργάνωσης WWF, σχεδόν οι μισοί κά­τοικοι της πρωτεύουσας Ανόι δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν συχνά πυκνά προϊόντα που προέρχονται από άγρια ζώα. Το Βιετνάμ, όμως, λειτουργεί και ως διαμετακομιστικό κέντρο άγριων ζώων της ευρύτερης περιοχής. "'Εμπορεύματα' από το Λάος, την Καμπό­τζη , τη Μαλαισία, την Ινδονησία, ακόμη και από την Αφρική, καταλήγουν στο Βιετνάμ προτού προωθηθούν σε εύπορους ανθρώπους και σε εστιατόρια στην Κίνα, την Ταϊβάν, τη Νότια Κορέα και το Χονγκ Κονγκ'', εκτιμά η Sulma Warne, στέλεχος της οργάνωσης Traffic, δικτύου που με έδρα το Cambridge της Αγγλίας κα­ταγράφει το παράνομο εμπόριο άγριας ζωής.

Τον περασμένο Δεκέμβριο δέκα χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας προκειμένου να κα­ταπολεμηθεί το εμπόριο άγριας ζωής. Στις κοινές επιχειρή­σεις που διεξάγουν συμμετέχουν αστυνομικές αρχές, τελω­νειακές υπηρεσίες και οικολογικές οργανώσεις. Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει αισιοδοξία στους πολέμιους του trafficking άγριας ζωής: "Ελπίζουμε βάσιμα ότι σύντομα θα δούμε μαζικές συλλήψεις. Οι εγκληματίες δρουν ανενόχλη­τοι εδώ και πολύ καιρό, κι αυτό πρέπει επιτέλους κάποτε να σταματήσει", εκτιμά ο Steve Calster, μέλος της περιβαλλο­ντολογικής οργάνωσης WildAid.

Περιοδικό Επιλογές, 18/11/2007