"Μπορούμε να φάμε οτιδήποτε έχει τέσσερα πόδια εκτός από το τραπέζι". Πρόκειται για μία δημοφιλή λαϊκή ρήση των πολιτών του Βιετνάμ. Οι κάτοικοι της μακρινής αυτής χώρας της νοτιοανατολικής Ασίας φημίζονται για τις ασυνήθιστες και εκκεντρικές γαστριμαργικές τους προτιμήσεις. Επιστήμονες και περιβαλλοντολογικές οργανώσεις, όμως, καταγγέλλουν ότι η βιετναμέζικη κουζίνα οδηγεί σε εξαφάνιση πολλά είδη ζώων που περιλαμβάνονται στα πιάτα της. Ανηλεές παράνομο κυνήγι και εμπόριο πιθήκων, τίγρεων και πυθώνων οδηγεί τους τελευταίους αριθμούς σπάνιων ζώων σε... φούρνους και κατσαρόλες.
Το Βιετνάμ είναι χώρα πλούσια σε βιοποικιλία. Είναι, επίσης, χώρα με έλλειψη πολιτικής βούλησης, πόρων και μέσων για την καταπολέμηση του trafficking άγριας ζωής που συντελείται στα εδάφη της. Από εκεί τροφοδοτούνται καθημερινά μέσω καλά οργανωμένων δικτύων διεθνείς και ντόπιες αγορές με εκατοντάδες ζωντανά και νεκρά ζώα. "Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για το οικοσύστημα του Βιετνάμ είναι η παγκόσμια τάση για νέες, εξεζητημένες γεύσεις στο φαγητό. Εστιατόρια σε ολόκληρο τον κόσμο προσπαθούν να εντυπωσιάσουν τους πελάτες τους προσφέροντας πιάτα, όπως φιλέτο τίγρης και σουφλέ κόμπρας. Άλλοι κίνδυνοι, όπως η καταστροφή και η καταπάτηση του φυσικού περιβάλλοντος των ζώων, είναι σαφώς μικρότερης σημασίας", πιστεύει ο Eric Coull, αντιπρόσωπος της WWF στην περιοχή.
Πρόσφατα, η κυβέρνηση του Βιετνάμ, ενδίδοντας στις διεθνείς αντιδράσεις, έδειξε σημάδια βούλησης για την καταπολέμηση του -αν μη τι άλλο- απαράδεκτου φαινομένου, θεσπίζοντας νέους νόμους και εγκαινιάζοντας συνεργασίες με διεθνείς οργανώσεις προστασίας της άγριας ζωής. Μέχρι στιγμής όμως δεν έχουν σημειωθεί σημαντικά βήματα προόδου. Οι λαθροκυνηγοί χρησιμοποιούν όλα τα "όπλα" που έχουν στη διάθεση τους προκειμένου να δρουν ανενόχλητοι: εκφοβισμούς, χρηματισμούς και... άφθονη φαντασία. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιτήδειοι μετέφεραν τα δύστυχα ζώα μέσα σε νεκροφόρες, ενώ κάποιοι επέλεξαν τη λύση του ασθενοφόρου! Κάθε χρόνο διακινούνται στο Βιετνάμ περίπου 3.300 τόνοι ζωντανών και νεκρών ζώων. Σύμφωνα με έρευνα του Γεωργικού Πανεπιστημίου του Ανόι, οι αρχές καταφέρνουν να εξιχνιάσουν μόλις το 3% της παράνομης δραστηριότητας. Οι λαθροκυνηγοί δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση σε σαύρες, κόμπρες, πύθωνες, τίγρεις, αρκούδες και σπάνια είδη πιθήκων. Η τύχη των δύσμοιρων ζώων ποικίλει. Άλλα καταλήγουν σε ζωολογικούς κήπους, άλλα γίνονται κατοικίδια, ορισμένα βαλσαμώνονται και πωλούνται ως σουβενίρ, ενώ πολλά θανατώνονται με σκοπό την παραγωγή αυτοσχέδιων γιατρικών. Σε ποσοστό 75 % το παράνομο σαφάρι γίνεται προκειμένου να εφοδιαστούν τα εστιατόρια φρέσκο κρέας άγριων ζώων. Τα δημοφιλέστερα πιάτα είναι αυτά που περιλαμβάνουν αγριόχοιρους, σκαντζόχοιρους, φίδια και χελώνες. Αξίζει να σημειωθεί ότι το αίμα των φιδιών και η χολή των αρκούδων αναμειγνύονται με κρασί, δημιουργώντας ένα αμφιβόλου αποτελέσματος ποτό-γιατρικό.
"Αν δει κανείς πόσα εστιατόρια στο Βιετνάμ σερβίρουν κρέας άγριων ζώων, θα διαπιστώσει πόσο δύσκολη υπόθεση έχει γίνει η διατήρηση του οικοσυστήματος της περιοχής", πιστεύει ο TranQuang, επικεφαλής του Προγράμματος Προστασίας Μικρών Σαρκοφάγων Ζώων στο εθνικό πάρκο Cue Phuong. Ανησυχητικά μεγάλη είναι τα τελευταία χρόνια η μείωση του αριθμού των πιθήκων με μαύρο λοφίο. Υπολογίζεται ότι στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας -στο Βιετνάμ και στο κινέζικο νησί Hainan- ζουν μόλις 40 πίθηκοι αυτού του είδους που απειλούνται με εξαφάνιση.
Σούπα με πτερύγιο καρχαρία
Συνταγή για έξι μερίδες: Λίγος ζωμός κοτόπουλου, μερικά μανιτάρια, στήθος κοτόπουλου, φρέσκα κρεμμυδάκια, λίγο ποτό sherry και μισό κιλό πτερύγιο καρχαρία. Αυτά είναι τα συστατικά για την παρασκευή της σούπας με πτερύγιο καρχαρία. Ένα δημοφιλέστατο πιάτο τόσο στο Βιετνάμ όσο και στις υπόλοιπες χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας, αλλά και σε χιλιάδες έθνικ εστιατόρια σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η αυξημένη ζήτηση για πτερύγια καρχαρία έχει ως αποτέλεσμα τη θανάτωση 38 εκατομμυρίων ετησίως. Οι οικολογικές οργανώσεις ωστόσο καταγγέλλουν πως η υπεραλιεία είναι πολύ μεγαλύτερη (100 εκ.) και ωθεί με μαθηματική ακρίβεια το είδος στην εξαφάνιση. Τα επιχειρήματα τους βασίζονται στο γεγονός ότι δεν δηλώνουν όλα τα αλιευτικά σκάφη την ψαριά τους κατά την επιστροφή τους στο λιμάνι.
"Η σούπα με πτερύγιο καρχαρία, παρότι έχει μικρή διατροφική αξία και δεν είναι ιδιαιτέρως εύγευστη, είναι ακριβό πιάτο. Παρόλα αυτά, η νεοσύστατη μεσαία τάξη της Κίνας αρέσκεται να την παραγγέλνει στα εστιατόρια μόνο και μόνο για να επιδεικνύει ότι έχει οικονομική επιφάνεια", πιστεύει ο Peter Knights, διευθυντής της οικολογικής οργάνωσης WildAid.
Επιτέλους, δράση
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της οικολογικής οργάνωσης WWF, σχεδόν οι μισοί κάτοικοι της πρωτεύουσας Ανόι δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν συχνά πυκνά προϊόντα που προέρχονται από άγρια ζώα. Το Βιετνάμ, όμως, λειτουργεί και ως διαμετακομιστικό κέντρο άγριων ζώων της ευρύτερης περιοχής. "'Εμπορεύματα' από το Λάος, την Καμπότζη , τη Μαλαισία, την Ινδονησία, ακόμη και από την Αφρική, καταλήγουν στο Βιετνάμ προτού προωθηθούν σε εύπορους ανθρώπους και σε εστιατόρια στην Κίνα, την Ταϊβάν, τη Νότια Κορέα και το Χονγκ Κονγκ'', εκτιμά η Sulma Warne, στέλεχος της οργάνωσης Traffic, δικτύου που με έδρα το Cambridge της Αγγλίας καταγράφει το παράνομο εμπόριο άγριας ζωής.
Τον περασμένο Δεκέμβριο δέκα χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας προκειμένου να καταπολεμηθεί το εμπόριο άγριας ζωής. Στις κοινές επιχειρήσεις που διεξάγουν συμμετέχουν αστυνομικές αρχές, τελωνειακές υπηρεσίες και οικολογικές οργανώσεις. Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει αισιοδοξία στους πολέμιους του trafficking άγριας ζωής: "Ελπίζουμε βάσιμα ότι σύντομα θα δούμε μαζικές συλλήψεις. Οι εγκληματίες δρουν ανενόχλητοι εδώ και πολύ καιρό, κι αυτό πρέπει επιτέλους κάποτε να σταματήσει", εκτιμά ο Steve Calster, μέλος της περιβαλλοντολογικής οργάνωσης WildAid.
Περιοδικό Επιλογές, 18/11/2007
Αυτό δε θα είχε συμβεί ΠΟΤΕ αν δεν ξεκινούσε τις πτήσεις της η EasyJet από την Θεσσαλονίκη.
